22 Οκτωβρίου 1988: Το «νεύμα» του Ανδρέα που στιγμάτισε την ελληνική πολιτική ιστορία

Σαν σήμερα, πριν από 37 χρόνια, η ελληνική πολιτική σκηνή και η κοινή γνώμη συγκλονίστηκαν από μία εικόνα. Χιλιάδες κόσμου είχαν συγκεντρωθεί στο αεροδρόμιο του Ελληνικού για να υποδεχτούν τον -τότε- πρωθυπουργό κατά την επιστροφή του από την Αγγλία, όπου είχε υποβληθεί σε επέμβαση ανοικτής καρδιάς.

Το πολιτικό κλίμα της εποχής ήταν εξόχως ηλεκτρισμένο, ενώ και η ελληνική κοινωνία -τότε- ήταν αρκούντως συντηρητική για να αποδεχθεί ανοιχτά την σχέση του Ανδρέα Παπανδρέου με την Δήμητρα Λιάνη.

Ωστόσο, για τον Ανδρέα Παπανδρέου ήταν άλλη μια ευκαιρία να αποδείξει πώς ήταν εκτός από δεινός ρήτορας και ένας γκουρού της επικοινωνίας. Η πόρτα του αεροσκάφους άνοιξε και ο Παπανδρέου, όρθιος, χαιρετούσε το πλήθος με την χαρακτηριστική κίνηση που έκανε με τα χέρια του σαν μια νοητή αγκαλιά. Αφότου χαιρέτησε το πλήθος των οπαδών του που είχαν κατακλύσει την πίστα, ο Ανδρέας Παπανδρέου γύρισε την πλάτη στο πλήθος και έκανε ένα ελαφρύ νεύμα σε μία ξανθιά γυναίκα που στεκόταν πίσω του. Ήταν η Δήμητρα Λιάνη.

Η σκηνοθεσία του ηγέτη

Αυτό το νεύμα δεν ήταν απλώς μια χειρονομία. Ήταν ο τρόπος του Ανδρέα Παπανδρέου να επιβάλλει και να νομιμοποιήσει τη σχέση του—η οποία μέχρι τότε βρισκόταν στη σφαίρα των φημών—στην πολιτική ζωή, τον περίγυρό του και, κυρίως, στον ελληνικό λαό. Όπως είχε δηλώσει η ίδια η Δήμητρα Λιάνη-Παπανδρέου, η κίνηση ήταν «πολύ γενναία και μεγαλειώδης» και «άλλαξε τον ρου της ιστορίας» της σχέσης τους.

Η Λιάνη είχε αποκαλύψει ότι ο ίδιος ο Ανδρέας ήταν ο «σκηνοθέτης και ο εμπνευστής» της κίνησης, ενώ εκείνη περίμενε ένα κρυφό σημάδι. Ο Παπανδρέου, επιστρέφοντας από ένα σημείο κοντά στον θάνατο, είδε τη ζωή αλλιώς, και δεν φοβήθηκε να αγνοήσει τις τεράστιες πιέσεις που του ασκούνταν, καθώς υπήρχαν συνεργάτες που θεωρούσαν ότι η σχέση «τον καταστρέφει».

«Μια σκακιστική κίνηση απίστευτης ψυχολογίας»

Η κίνηση αυτή προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων, αλλά τελικά πέτυχε τον σκοπό της: νομιμοποίησε τη Λιάνη στο πλευρό του Ανδρέα, με το ζευγάρι να παντρεύεται επίσημα έναν χρόνο αργότερα. Ο Γιώργος Λιάνης, αναφερόμενος στις ζυμώσεις στο Λονδίνο, είχε χαρακτηρίσει την απόφαση ως μια «σκακιστική κίνηση απίστευτης ψυχολογίας από έναν μεγάλο ηγέτη», ο οποίος είχε πάρει τις αποφάσεις του μόνος, χωρίς να εμπιστευθεί το θέμα σε κανέναν συνεργάτη.

Το νεύμα του Οκτωβρίου του 1988 παραμένει ένα από τα πιο εμβληματικά στιγμιότυπα της Μεταπολίτευσης, συμβολίζοντας την προσωπική και πολιτική τόλμη ενός πολιτικού ηγέτη που αποφάσισε να υπερασπιστεί ανοιχτά τις επιλογές του.